Thu hoach, sơ chế và bảo quản Kim tiền thảo (Desmodium styracifolii (Osb.) Merr.)

• Kim tiền thảo cho thu hoạch 3 lứa/năm. Lứa đầu tiên sau khi trồng khoảng 3 tháng khi cây đạt được đến độ cao trên 80cm, cây bắt đầu ra hoa, quả thì thu hoạch lứa 1. Thu hoạch lứa 02 và 03 thường 30-40 ngày sau thu hoạch lần trước đó. Lần thứ 03 thu hái hết và dọn bỏ cây.

• Các dụng cụ thu hái: liềm cắt hoặc dao cắt; lưới lót hoặc bạt nhựa; xe chở, có thể bằng xe cải tiến, xe thồ thô sơ hoặc phương tiện khác tùy vào sản lượng thu hoạch; bạt lót nền phơi thảo dược; túi nilon, bao tải dứa, dây buộc; nhãn mác hàng hóa; máy cắt(thái) thuốc chuyên dụng;

• Dọn dẹp nhà kho hoặc khu vực tạm trữ, phòng chống mối mọt, chuột, bọ, côn trùng xâm nhập;

• Tất cả các dụng cụ, vật tư sử dụng cho công tác thu hái và sơ chế Kim tiền thảo cần được làm sạch, không bị gỉ sét, không bị nhiễm bẩn.

Bộ phận thu hái là cành và lá. Yêu cầu tiêu chuẩn dược liệu tươi bao gồm:

• Thu hoạch đúng thời điểm theo hướng dẫn;

• Cành, thân và lá không bị nhiễm bệnh;

• Tỷ lệ lá phải chiếm trên 30%;

• Tỷ lệ tạp chất và thân già, rễ không quá 5%;

• Cành, thân và lá sạch không bị dính đất cát, không bị dập nát, không bị thối.

• Chọn ngày nắng ráo, Không thu hoạch hoặc ngừng thu hoạch khi trời mưa, không khí ẩm ướt;

• Thu hái lứa 01, 02: Cắt cách gốc 3cm, cắt các cành đạt tiêu chuẩn;

• Thu hái lứa 3: cắt toàn bộ phần trên mặt đất;

• Không để chất đống dược liệu trên tấm lưới và sẽ khó khăn trong quá trình vận chuyển cũng như dễ làm hỏng lưới;

• Khi cắt đạt trọng lượng khoảng 20-30kg cành lá tươi, bó/gom lại và vận chuyển lên xe trở trước khi cắt tiếp để tránh dập nát do vận chuyển nặng và chất dầy;

• Không xếp đống dược liệu phơi ngoài nắng dễ làm dược liệu bị hấp hơi, nhũn lá, phải có bạt lót ở dưới để tập kết dược liệu khi bốc xếp lên xe.

• Các phương tiện sử dụng để vận chuyển Kim tiền thảo từ nơi thu hoạch về địa điểm chế biến cần phải được làm sạch trước khi sử dụng;

• Không dùng các phương tiện chở phân bón, thuốc trừ sâu, gia súc, gia cầm, hóa chất, đất cát và các vật có nguy cơ gây ô nhiễm để trở dược liệu;

• Trong quá trình bốc xếp dược liệu lên xe chú ý không dẫm lên dược liệu để xếp xe, không lèn chặt, không kết hợp vận chuyển dược liệu với các sản phẩm khác;

• Vận chuyển về địa điểm chế biến phải tiến hành tháo dỡ ngay dược liệu, không để trên xe lâu dược liệu dễ bị hấp hơi, ngưng tụ nước hoặc nhũn do nóng làm giảm chất lượng.

• Kim tiền thảo được tập kết tại điểm chế biến, bên dưới lót bạt;

• Rửa sạch dược liệu bằng hệ thống rửa ngược dòng 3 nước, khoảng 400kg dược liệu hoặc khi nước bẩn thì thay toàn bộ nước. Trong quá trình rửa đồng thời tiến hành nhặt bỏ cát, đá, tạp vật. Để ráo dược liệu;

• Dùng dao to bản, sắc bén có thớt kê hoặc sử dụng dao thái thuốc chuyên dụng băm, cắt sản phẩm thành từng đoạn dài khoảng 5cm để phơi hoặc sấy;

• Nếu phơi dưới ánh nắng mặt trời thì cần trải bạt xuống nền sân để phơi, không phơi trực tiếp dược liệu xuống sân. Thường xuyên trộn hay đảo cho dược liệu khô đều và không bị hấp hơi. Cần cố gắng đạt được độ khô đồng đều để tránh nấm, mốc;

• Không được cho gia súc, gia cầm, chim chóc, côn trùng, loài gặm nhấm và loài có hại khác vào khu vực sân phơi;

• Phơi cho đến khi dược liệu khô giòn, dùng tay bẻ cành dược liệu một cách dễ dàng không có cảm giác quánh, rai có thể đóng bao để cất trữ, độ ẩm của dược liệu khi cất trữ phải dưới 12%;

• Nếu sấy thì đảm bảo chế độ sấy: nhiệt 30-350C, độ ẩm 25-45%, tốc độ gió 3,5m/s để dược liệu giữ được màu sắc, mùi và hoạt chất;

• Trong khi phơi mà gặp trời mưa phải chuyển vào nhà và tãi mỏng ra, không đắp đóng dược liệu sẽ sinh nhiệt làm giảm chất lượng và mầu sắc dược liệu.

• Kim tiền thảo được đóng gói vào bao dứa dầy, buộc kín. Quy cách bao bì theo yêu cầu của đơn vị sản xuất hoặc đơn vị tiêu dùng;

• Trong quá trình đóng gói, người đóng gói phải sử dụng bảo hộ lao động, bao gồm: mũ vải, găng tay, quần áo bảo hộ, khẩu trang;

• Khi đóng gói, không được hút thuốc, ăn uống hay thực hiện các hành vi khác có nguy cơ làm ô nhiễm dược liệu.

• Thực hiện nghiêm khâu chế biến và đóng gói là hai biện pháp quan trọng hàng đầu góp phần bảo quản dược liệu tốt và an toàn;

• Nơi tạm trữ phải tránh xa với những khu vực có chất gây ô nhiễm, xăng dầu, gia súc, gia cầm, côn trùng, loài gặm nhấm và các vật gây hại khác. Tạm trữ ở nơi thông thoáng, không bị ẩm mốc, không bị dột khi trời mưa;

• Không để các bao dược liệu trực tiếp xuống nền nhà, cần được cách ly giữa nền nhà và bao dược liệu bằng một lớp giá kê. Không sử dụng bất kỳ loại hóa chất nào để bảo quản dược liệu.