Diệp hạ châu (Phyllanthus amarus Schum, Et Thonn) là một dược liệu quý trong y học cổ truyền cũng như y học hiện đại ở Việt Nam. Bộ phận sử dụng làm thuốc là lá, thân, cành. Diệp hạ châu được biết đến là một thảo dược quý giúp điều trị các bệnh về gan, có khả năng bảo vệ tế bào gan rất tốt, giúp giảm men gan và nguy cơ nhiễm độc gan.
1. Tên loài
Tên thường gọi: Diệp hạ châu đắng
Tên địa phương: Cây chó đẻ răng cưa, Chó đẻ thân xanh
Tên khoa học: Phyllanthus amarus Schum, Et Thonn, họ Thầu dầu (Euphorbiaceae)
2. Đặc điểm thực vật
• Là cây thân thảo, cao 50-70cm. Thân nhẵn, ít phân cành, màu lục;
• Lá mọc so le, xếp hai dãy đều trên cành như một lá kép hình lông chim, gốc lá tròn, đầu tù hơi nhọn, hai mặt lá nhẵn, mặt trên màu lục sẫm, mặt dưới mông mốc;
• Hoa đơn tính, mọc ở kẽ lá, không có cánh hoa, màu lục nhạt; hoa đực có cuống ngắn, xếp ở dưới hoa cái; hoa cái có cuống dài;
• Quả nang, hình cầu, nhẵn, hơi dẹt, chia làm 3 mảnh vỏ, mỗi mảnh có 2 van chứa 2 hạt; hạt hình tam giác, đường kính 1mm, có cạnh dọc và vằn ngang.
3. Đặc điểm phân bố và sinh thái
• Diệp hạ châu là cây ưa sáng, ưa ẩm nhưng không chịu được ngập úng;
• Cây diệp hạ châu thích hợp với nhiều loại đất. Đất trồng tốt nhất là đất tơi xốp, nhiều mùn và giàu dinh dưỡng, đủ ẩm và thoát nước tốt;
• Độ pH thích hợp là từ 5-6,5, cây diệp hạ châu không ưa đất quá chua hoặc quá kiềm;
• Nhiệt độ thích hợp cho cây sinh trưởng là 25-30οC.
4. Giá trị sử dụng
• Cây có vị đắng ngọt, tính mát;
• Bộ phận lá chứa nhiều hoạt chất nhất có tác dụng làm thuốc;
• Diệp hạ châu có tác dụng bảo vệ gan cho những người uống nhiều bia rượu, làm giảm nguy cơ nhiễm độc gan, men gan tăng.