QUẢN LÝ
Tại nhiều khu vực ở California, các cơ quan kiểm soát muỗi và véc tơ công cộng nhằm mục đích giữ cho số lượng muỗi xuống mức có thể chấp nhận được trong tất cả hoặc hầu hết thời gian. Tuy nhiên, một số người dân California lại sống ở những khu vực không có tổ chức nào để kiểm soát, cụ thể là những khu vực có mật độ cây trồng thấp ở các vùng đồi núi, đồi núi, hoặc sa mạc. Khi quần thể muỗi bắt đầu gây phiền toái, mọi người có thể bảo vệ bản thân và những người khác bằng nhiều chiến lược khác nhau: luôn bảo dưỡng các tấm lưới mịn trên cửa sổ và cửa ra vào, thoát sạch nước đọng hoặc xử lý bằng tác nhân kiểm soát như phân loài Bacil- lus thuringiensis israelensis (Bti), đưa cá ăn muỗi vào các ao biệt lập và bể bơi bỏ trống, và mặc quần áo chống muỗi và quần áo bảo hộ ở ngoài trời khi muỗi hoạt động.
Kiểm soát xung quanh nhà
Các phương pháp kiểm soát hiệu quả nhất là những phương pháp nhằm vào giai đoạn ấu trùng của vòng đời. Nếu bạn có một khu vực hoặc vật thể có thể chứa nước trong một vài ngày, hãy tháo nước, lấp đất hoặc xi măng hoặc xử lý bằng chất kiểm soát muỗi. Ngay cả những vật chứa nhỏ như lon nước ngọt, lọ thủy tinh, đĩa cắm chậu hoa, hoặc hốc cây cũng có thể tạo môi trường sống cho muỗi phát triển. Nếu không được duy trì thường xuyên, cống thoát nước mưa, bể xử lý nước và đất ngập nước có thể là những nơi sinh sôi nảy nở của muỗi gần các khu vực lân cận.
Các vật hứng nước như thùng mưa và hệ thống thoát nước cảnh quan cũng có thể tạo ra số lượng lớn muỗi ảnh hưởng đến toàn bộ khu vực lân cận. Chống muỗi tại các thùng mưa bằng cách che các điểm tiếp cận với nước bằng lưới chắn gió hoặc đóng các khe hở bằng chất bịt kín; giữ cho bộ lọc thùng và bộ sơ chế sạch các mảnh vụn; kiểm tra thường xuyên nhằm đảm bảo không có vết nứt hoặc rò rỉ trong toàn bộ hệ thống, và tất cả các đường ống và bẫy nước xung quanh van đều nguyên vẹn. Đối với các tình huống không thực tế có lưới che hoặc thùng kín hoàn toàn, Thuốc diệt muỗi là vòng giải phóng thời gian nổi trên mặt nước và chứa tác nhân vi khuẩn (Bti) có tác dụng tiêu diệt ấu trùng muỗi, nhưng không ảnh hưởng đến người, động vật, thực vật.
Làm sạch tất cả các máng xối và cống thoát nước bởi lá, cành cây, hạt và các chất hữu cơ khác ngăn dòng nước có thể tạo ra nước đọng giúp ấu trùng muỗi có thể phát triển.
Bạn có thể bẫy muỗi bằng nhiều loại sản phẩm. Các nhóm chủ nhà đã tham gia vào các chương trình đặt bẫy để thu thập và tiêu diệt muỗi đẻ trứng. Những nỗ lực như vậy đòi hỏi phải triển khai và duy trì nhiều bẫy (ví dụ, 2 bẫy trở lên trên mỗi thước) để giảm số lượng muỗi. Chẳng hạn như loại Bẫy hút muỗi sẽ giải phóng carbon dioxide để thu hút muỗi tìm vật chủ. Tuy nhiên, bạn sẽ phải cân nhắc chi phí khi sử dụng bẫy và so sánh với thực tế rằng mặc dù bẫy sẽ thu hút những loài muỗi đang tìm kiếm vật chủ để hút nhưng bẫy cũng chỉ bắt được một phần nhỏ côn trùng. Ngoài ra, một cái bẫy duy nhất có thể không đủ hiệu quả để kiểm soát những loài muỗi trưởng thành bởi chúng thường phân tán trên một khu vực địa lý rộng.
Những chiếc bẫy bọ điện thường là phản tác dụng, bởi vì nhiều loại côn trùng mà những chiếc bẫy này tiêu diệt là những con mồi của muỗi.
Hãy nhớ rằng một số loài muỗi cái trưởng thành có thể bay xa vài dặm khỏi nơi chúng phát triển. Ngay cả khi kiểm soát thành công ấu trùng muỗi thì bạn cũng không thể hoàn toàn loại bỏ số lượng muỗi. Cá ăn muỗi. Cá ăn muỗi, Gambusia affinis, có thể kiểm soát rất tốt muỗi an toàn. Những loài cá này hoạt động hiệu quả nhất trong các vùng nước do con người tạo ra không kết nối với nước tự nhiên và không chứa các thảm thực vật nổi dày đặc.
Bạn không bao giờ nên thả cá muối vào suối, ao, hồ vì những loài cá này không có nguồn gốc từ California, và đây cũng là hành vi bất hợp pháp. Cá có nguồn gốc từ California đang được sử dụng làm chất kiểm soát muỗi ở những môi trường sống mà cả muỗi không thể thả được. Khu kiểm soát véc tơ địa phương của bạn là một nguồn cung cấp thông tin bổ sung tốt cho các lựa chọn thay thế có muỗi.
KIỂM SOÁT HÓA CHẤT
Thuốc diệt côn trùng sử dụng trong nước. Bacillus thuringiensis phân loài israelensis (Bti) là một loại vi khuẩn hình thành bào tử tạo ra protein độc đối với ấu trùng muỗi. Để hiệu quả nhất thì ấu trùng muỗi phải ăn các hợp chất này, các hợp chấp sẽ hoạt động như một chất độc trong dạ dày làm tổn thương các tế bào. Giống như các dạng Bt có liên quan chặt chẽ được sử dụng bởi những người làm vườn để kiểm soát côn trùng gây hại cụ thể, bởi Bti có tính chọn lọc cao nên chỉ tiêu diệt muỗi và ấu trùng của một số loài ruồi có liên quan khác. Hóa chất sinh học này không có hiệu quả đối với nhộng, vì chúng không ăn. Bởi được bán trên thị trường dưới nhiều dạng công thức khác nhau, phổ biến nhất là Thuốc chống muỗi có thể tồn tại trong nước khoảng 30 ngày.
Methoprene là một chất điều hòa sinh trưởng côn trùng (IGR), một loại hor- mone được áp dụng cho nước đọng và ức chế sự xuất hiện của muỗi trưởng thành. Ví dụ về các công thức có sẵn trên thị trường bao gồm Altosid Pro-G và Ngư lôi chống muỗi tấn công trước.
Spinosad là một chất độc thần kinh diệt muỗi được sản xuất tự nhiên bởi một số vi khuẩn và được sử dụng như một loại thuốc trừ sâu chống lại nhiều loại côn trùng.
• Bình xịt ngoài trời. Phương pháp sử dụng bình xịt côn trùng hoặc vòi phun sương ngoài trời để kiểm soát muỗi trưởng thành tuy rất dễ thực hiện nhưng phương pháp này vẫn có những hạn chế. Cụ thể, mặc dù dùng bình xịt có thể tạm thời giúp giảm số lượng muỗi trưởng thành tạm thời (điều này có thể hữu ích nếu bạn phun ngay trước khi tổ chức pin- ic ở sân sau hoặc họp mặt gia đình) nhưng các phương pháp kiểm soát muỗi lâu dài hơn sẽ được ưu tiên hơn. Hơn nữa, thiết bị phun ngoài trời rất tốn kém và phức tạp khi lắp đắt. Các nhà khoa học cũng không khuyến khích việc liên tục thải ra một lượng nhỏ thuốc diệt côn trùng.
• Bất kể sản phẩm bạn chọn sử dụng để chống muỗi là gì, hãy luôn làm theo hướng dẫn về số lượng và môi trường sống thích hợp để sử dụng trên nhân của sản phẩm. Việc không tuân theo các hướng dẫn trên nhân là vi phạm luật liên bang!
BẢO VỆ CÁ NHÂN
Dưới đây là một số cách để bảo vệ bạn khỏi bị muỗi đốt:
* Duy trì các điều kiện xung quanh nhà để giảm tiếp xúc với muỗi,
* Sửa chữa màn hình cửa sổ và cửa ra vào bị hỏng.
* Loại bỏ các vũng nước đọng nhỏ.
* Giảm thời gian ở ngoài trời, đặc biệt là vào sáng sớm và chiều tối khi muỗi Culex tìm vật chủ hoạt động mạnh nhất.
* Mặc quần dài và áo sơ mi dài tay.
* Bôi thuốc chống muỗi lên vùng da hở và lên quần áo.
THUỐC CHỐNG MUỖI
Nếu bạn rơi vào tình huống không thể tránh khỏi những vết thương, trước tiên hãy giảm thiểu lượng da tiếp xúc với bề mặt da bằng cách đội mũ hoặc lưới che đầu, quần dài và áo sơ mi dài tay. Một số loài muỗi sẽ đốt qua quần áo nhẹ, nhưng số vết đốt mà bạn nhận được sẽ giảm nếu bạn che hầu hết các vùng trên cơ thể.
Khi mật độ muỗi trở nên rất cao, cách tốt nhất là bôi thuốc chống muỗi. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) khuyến cáo sử dụng các sản phẩm có chứa các thành phần hoạt tính được đăng ký bởi Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA) để sử dụng làm chất chống muỗi bôi lên da và quần áo. Đăng ký EPA cho biết các thành phần hoạt tính của thuốc chống muỗi đã được kiểm tra về độ an toàn cho con người khi áp dụng theo hướng dẫn trên nhãn.
CDC hiện khuyến nghị hai loại thuốc chống muỗi có thể sử dụng trên da: thuốc chống muỗi thông thường và thuốc chống muỗi sinh học. Chất chống muỗi thông thường bao gồm các hợp chất như DEET (N, N-diethyl-m-toluamide hoặc N, N-diethyl-3-methyl-ben- zamide) và Picaridin (KBR 3023: 2- (2-hy-droxyethyl) -1-piperidin- ecarboxylic axit 1-metylpropyl este). DEET và picaridin được sử dụng phổ biến nhất để đuổi muỗi. Thuốc chống muỗi sinh học có nguồn gốc từ các nguyên liệu tự nhiên hoặc tổng hợp của nguyên liệu tự nhiên.
Dạng tổng hợp của dầu bạch đàn chanh (OLE: chỉ sử dụng khi được bào chế dưới dạng thuốc chống côn trùng. Dạng nguyên chất của OLE hiện chưa được EPA đăng ký.) Và IR3535 (3- (N-Butyl-N-acetyl) – axit aminopropionic, ethyl ester) là hai chất chống muỗi sinh học được khuyên dùng. Một chất thay thế tổng hợp cho OLE tự nhiên là PMD (para-men-thane-3,8-diol) và cũng được CDC khuyến nghị. PMD không được khuyến khích sử dụng cho trẻ em dưới 3 tuổi. Những chất đều này có sẵn tại các cửa hàng bán lẻ với các tên sản phẩm khác nhau: thành phần hoạt chất và tỷ lệ phần trăm trong công thức trên nhãn.
Nói chung, nồng độ hoạt chất cao hơn mang lại thời gian bảo vệ lâu hơn, bất kể thành phần hoạt chất là gì, mặc dù nồng độ lớn hơn 50% không làm tăng thời gian bảo vệ rõ rệt. Các sản phẩm có ít hơn 10% thành phần hoạt tính chỉ có thể bảo vệ hạn chế, thường chỉ từ 1 đến 2 giờ.
• Thuốc chống muỗi mới đang liên tục được phát triển và thử nghiệm, bạn có thể tìm thấy các khuyến nghị mới nhất của chính phủ liên bang về thuốc chống muỗi trên trang web của CDC.
• Hiệu quả và thời gian bảo vệ của thuốc chống muỗi khác nhau tùy theo các sản phẩm và loài muỗi. Hiệu quả thường kéo dài 4 giờ hoặc ít hơn tùy thuộc vào gió, nhiệt độ cao, độ ẩm cao và lượng mồ hôi.
Các sản phẩm cung cấp công thức giải phóng liên tục hoặc giải phóng có kiểm soát (được bao bọc bởi vi nang), ngay cả với nồng độ thành phần hoạt tính thấp hơn, có thể mang lại thời gian bảo vệ lâu hơn. Bất kể bạn sử dụng sản phẩm nào, nếu bạn bắt đầu bị muỗi đốt, hãy thoa lại thuốc chống muỗi theo hướng dẫn trên nhãn hoặc tự mình ra khỏi khu vực đó nếu có thể.
DEET là chất chống muỗi hiệu quả nhất nếu bạn phải ra ngoài dài ngày ở những nơi có nhiều muỗi. Tuy nhiên, DEET là chất gây kích ứng đối với một số người và chất chống muỗi có chứa nồng độ DEET cao có thể làm hỏng các vật liệu tổng hợp như quần áo hoặc đồ nhựa. Áp dụng ít cho tất cả các vùng da tiếp xúc. Các công thức đặc biệt dành cho trẻ em có chứa nồng độ thấp của hóa chất trong môi trường gốc dầu, từ từ giải phóng hợp chất và hạn chế sự hấp thụ của nó qua da; những công thức này cũng hoạt động tốt cho người lớn.
Nếu bạn muốn tránh DEET, nhiều chất chống muỗi thay thế được EPA chấp thuận có hiệu quả tương đương hoặc hiệu quả hơn đối với một số người so với nồng độ DEET thấp, đặc biệt là khi chỉ mong muốn có sự chống muỗi ngắn hạn (dưới 2 giờ) và muỗi không nhiều.
Ngoài các chất chống muỗi đã được giới thiệu trước đây, các loại dầu thực vật như từ cây bạch dương, cỏ blue- stem, phong lữ, thông, hương thảo, bạc hà, cỏ thi, hoa hồng; nhưng hầu hết không có trong thuốc chống muỗi thương mại. Thuốc trừ sâu permethrin có chức năng như một chất chống muỗi khi bôi lên quần áo, nhưng tuyệt đối không được bôi trực tiếp lên da.
EPA KHUYẾN NGHỊ MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÒNG NGỪA KHI SỬ DỤNG CHẤT CHỐNG CÔN TRÙNG :
1. Chỉ thoa thuốc chống muỗi lên vùng da hở và quần áo; không bao giờ thoa chất chống muỗi bên dưới quần áo.
2. Không bôi thuốc lên vết cắt hoặc vùng da bị kích ứng.
3. Không bao giờ xịt thuốc trực tiếp lên mặt; Trước tiên hãy thoa chất chống thấm lên tay, sau đó dùng tay để thoa sản phẩm một cách ít lên mặt và đầu.
4. Không bao giờ để trẻ em sử dụng thuốc..
5. Một lượng nhỏ thuốc là đủ để đuổi muỗi hiệu quả.
6. Sau khi vào nhà, rửa sạch các khu vực được xử lý bằng xà phòng và nước.
7. Nếu bạn bị phát ban sau khi sử dụng thuốc, hãy rửa vùng bị ảnh hưởng bằng xà phòng nhẹ và nước và tìm sự hướng dẫn của bác sĩ hoặc trung tâm kiểm soát chất độc.
8. Luôn đọc và làm theo hướng dẫn trên nhân sản phẩm.
CÁC SẢN PHẨM CHỐNG MUỖI KHÁC
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng hiệu quả của hầu hết các sản phẩm khác được bán trên thị trường để chống muỗi rất khác nhau. Một số sản phẩm như máy phân phối clip-on phát ra metofluthrin có tác dụng tiêu diệt và chống muỗi đã cho thấy một số hứa hẹn trong các nghiên cứu còn hạn chế. Các nhà sản xuất tuyên bố rằng máy phân phối clip-on, hoạt động bằng pin cho metofluthrin pyrethroid pes- ti- cide chống muỗi lên đến 12 giờ cho mỗi lần nạp; nhưng giống như hầu hết các chất chống muỗi, hiệu quả khác nhau giữa những người dùng. Vòng đeo tay chứa chất chống muỗi thơm, thiết bị phát sóng siêu âm, lưới điện, thiết bị đẩy lùi điện tử, cây thơm (loại phổ biến nhất là cây được gọi là mos- quito, Pelargonium x citrosum), cuộn hương, vitamin B1 và hỗn hợp men bia và tỏi không hiệu quả.
Dầu sả, được chiết xuất từ Andropogon nar- dus, nổi tiếng trong việc chống muỗi. Đốt nến sả hoặc cuộn dây mosqui- to có chứa allethrin hoạt động tốt nhất nếu không khí di chuyển tương đối ít, nhưng những sản phẩm này chỉ để sử dụng ngoài trời.
MỘT SỐ NGUỒN CHỨA MUỖI & PHƯƠNG PHÁP NGĂN CHẶN MUỖI XUNG QUANH NHÀ
KHUYẾN CÁO PHÒNG CHỐNG DỊCH SỐT XUẤT HUYẾT
Cách phòng bệnh sốt xuất huyết tốt nhất là diệt muỗi, bọ gậy, phòng muỗi đốt, giữ vệ sinh nhà cửa cũng như môi trường xung quanh.
