Xoan ta (Melia azedarach L)
Thuộc họ Meliaceae
Đặc điểm:
Có nguồn gốc xuất xứ từ nước tiểu lục địa thuộc Ấn Độ, sau được đưa đến vùng Trung Đông, Tây Ấn Độ, miền Nam Hoa Kỳ, Achentina, Brazil, các nước Đông Nam Á và nhiều vùng thuộc Đông và Tây Phi. Xuất hiện ở những vùng đất thấp và trung du (nơi có độ cao so với mặt nước biển tới hơn 2000 m và có lượng mưa hàng năm từ 600 – 1000 mm) trên đa dạng các loại đất. Cây cao đến 30 m, tăng trưởng nhanh, tồn tại trong khoảng thời gian 20 – 30 năm, nhiều chồi, không chịu bóng.
Công dụng:
Là loài cây được sử dụng rộng rãi trong hệ thống quản lý đất bỏ hoá truyền thống. Gỗ xoan chịu được mối mọt nên hay được dùng làm cột nhà, đỗ gỗ gia dụng. Nếu làm chất đốt, củi xoan cháy rất tốt, than đượm và có năng lượng lớn. Lá làm phân xanh. Lá xoan dùng để làm thức ăn cho dê. Ngoài ra, lá và quả xoan phơi khô dùng để làm thuốc trừ sâu, hoặc để bảo quản hạt giống khỏi mối mọt.
Cách trồng:
Rất dễ trồng bằng hạt, nhân được bằng chồi rễ. Có thể gieo hạt trực tiếp hay sử dụng cây giống từ vườn ươm.
Cây xoan Ấn Độ (Azadirachta indica Adr.Juss)
Thuộc họ xoan Meliaceae
Đặc điểm:
Xuất xứ từ Nam Á, sau được đưa sang nhiều vùng thuộc Châu phi. Loài này thường sống ở nơi đất khô với lượng mưa hàng năm từ 130 – 1150 mm, những vùng nhiệt đới thấp hơn so với mực nước biển, cây sống được ở nhiều loại đất khác nhau nhưng không có khả năng chống chịu được đất ngập nước hay đất mặn. Cây cao đến 15 m, có rễ bén sâu, cây thường xanh ngoại trừ trong giai đoạn khô hạn. Giai đoạn đầu tăng trưởng từ chồi thì nhanh hơn sự tăng trưởng từ các cây giống con. Cây xoan Ấn Độ được nhân giống bằng cách gieo hạt hoặc trồng từ cây con.
Công dụng:
Được sử dụng khá phổ biến trong các hệ thống nông lâm kết hợp. Dùng làm củi đun, làm gỗ cho các công trình xây dựng. Còn được dùng để làm hàng rào chắn gió, ép dầu hoặc để sản xuất các loại thuốc bảo vệ thực vật và che bóng.
Cách trồng:
Trồng bằng hạt trực tiếp hoặc từ cây con trong vườm ươm.
Lưu ý:
Hạt của cây rất dễ bị mất khả năng phát triển và tồn tại độc lập, có
thể trở nên yếu ớt. Khả năng cạnh tranh của cây giống con với cỏ
dại kém nên cần quan tâm chăm sóc trong thời gian đầu.