Việc hiểu rõ về vòng đời của côn trùng sẽ giúp ta có các xác định phù hợp như: xác định xem có cần quản lý dịch hại hay không và nếu có, thì thời điểm tốt nhất là khi nào.
Kiến thức về vòng đời của côn trùng có thể giúp ta xác định:
> Giai đoạn sống của côn trùng có thể gây hại cho cây trồng
> Giai đoạn sống của côn trùng dễ quản lý nhất
> Các lựa chọn sinh trưởng như chọn giống kháng sâu bệnh hoặc điều chỉnh thời gian trồng để đảm bảo cây trồng không ở giai đoạn mẫn cảm khi dịch hại hoạt động mạnh nhất
> Cách mà điều kiện sinh thái và khí hậu địa phương có thể ảnh hưởng đến chu kỳ sống của côn trùng
Các loại côn trùng có thể trông khác nhau trong các giai đoạn phát triển và việc có thể nhận ra các giai đoạn đó sẽ quyết định thời điểm quản lý cần thiết và thời điểm quản lý thích hợp.
Quá trình côn trùng thay đổi trong suốt cuộc đời của chúng được gọi là quá trình “metamorphosis” hay còn gọi là “biến thái hình thức”, thuật ngữ này là sự kết hợp của hai từ Hy Lạp: meta có nghĩa là “thay đổi” và morphe có nghĩa là “hình thức”. Biến thái hình thức là sự thay đổi rõ rệt hoặc đột ngột về hình thức hoặc cấu trúc, một số giống loài côn trùng nguyên thủy chẳng hạn như bọ đuôi bật và cá bạc, chúng không trải qua biến thái hình thức mà gia tăng kích thước trong khi vẫn giữ nguyên các đặc tính trước đó.
Ví dụ, hành động sâu bướm làm rụng lá cây hoa lạc tiên là một dấu hiệu đáng báo động cho đến khi xác định những con sâu bướm đó là dạng ấu trùng của loài bướm. Nếu xử lý những con sâu bướm bằng thuốc trừ sâu thì ta sẽ bỏ lỡ giai đoạn trưởng thành tuyệt đẹp của loài thụ phấn có lợi này.
Giun đốt là ấu trùng bướm đêm ẩn nấp dưới rác hoặc đất vào ban ngày, chui ra ngoài trong bóng tối để ăn cây. Hình dạng ấu trùng tựa như những quả trứng nhỏ, vì vậy bằng cách xử lý cỏ dại và chất thải đúng thì có thể giảm đáng kể số lượng của chúng vào mùa thu bởi ấu trùng sẽ khó quản lý hơn nhiều vào mùa xuân.
“Dần dần” (không đầy đủ) và “hoàn chỉnh” là mô tả về số lượng các bộ phận riêng biệt có trong quá trình biến thái hình thức. Côn trùng trải qua quá trình biến thái hình thức dần dần hoặc không hoàn toàn sẽ lớn hơn nhưng nhìn chung hình dáng của chúng sẽ không thay đổi đáng kể khi trưởng thành.
Ba giai đoạn biến thái hình thức là trứng, nhộng và trưởng thành:
>> Nhộng trùng (côn trùng chưa trưởng thành) có mắt và râu, giống với con trưởng thành, và thường có thói quen kiếm ăn giống nhau; tuy nhiên, nhộng lại nhỏ hơn và không có cánh.
>> Ở bộ phận cánh có thể chứa các miếng đệm và cánh vẫn đang trong quá trình phát triển ở những con nhộng non.
>> Trong quá trình nhộng phát triển thành con trưởng thành, chúng đã trải qua một loạt các lần lột xác, nơi bộ xương cũ sẽ rụng đi và bộ xương mới hình thành, bộ xương ngoài mới sẽ mở rộng và sau đó cứng lại.
Giai đoạn sống giữa mỗi lần lột xác sẽ là một tuổi và số lượng cá thể và tần suất lột xác thay đổi đáng kể theo loài và ở một mức độ nào đó theo nguồn cung cấp thức ăn, nhiệt độ và độ ẩm. Bọ tai, châu chấu và họ hàng của chúng, bọ và họ hàng của chúng, gián và mối là nhữn ví dụ về côn trùng trải qua quá trình biến thái dần dần.
Hầu hết các loài côn trùng đều trải qua quá trình biến thái hình thức hoàn toàn hay có thể hiểu là trải qua bốn giai đoạn riêng biệt: trứng, ấu trùng, nhộng và trưởng thành.
> Ấu trùng có thể có hoặc không có chân, râu hoặc mắt nên đôi khi chúng trông giống như con giun hoặc những sinh vật có gai hoặc tóc bao phủ xung quanh.
> Ấu trùng có thể lột xác vài lần nhưng nhìn chung sẽ không thay đổi hình thức cho đến khi chúng chuyển sang giai đoạn nhộng. Trong giai đoạn nhộng, côn trùng sẽ không hoạt động và không ăn nhưng vẫn có SỰ thay đổi sâu sắc nên trong giai đoạn này ột số côn trùng quay kén hoặc mạng, hoặc cuộn lá quanh cơ thể để bảo vệ. Trong quá trình nhộng, nhiều mô và cấu trúc bị phá vỡ hoàn toàn và cấu trúc của con trưởng thành dần được hình thành.
> Giai đoạn trưởng thành sẽ không giống với giai đoạn ấu trùng và côn trùng có thể sẽ có một môi trường sống hoàn toàn khác. Côn trùng trưởng thành sẽ dành thời gian ngắn để sinh sản, thức ăn của nó thường khác hoàn toàn so với thức ăn ở giai đoạn ấu trùng. Bọ cánh cứng, bướm, kiến, ong, bướm đêm, ong bắp cày, ruồi và bọ chét là ví dụ cho những côn trùng trải qua quá trình biến thái hình thức hoàn toàn.