Táo tàu còn gọi là đại táo, can táo, hồng táo… thuộc họ Táo. Đây là vị thuốc khá quen thuộc đối với bà con trong các thang thuốc Bắc. Táo tàu có công dụng bổ dưỡng sức khoẻ, tăng cường sức đề kháng của cơ thể, bổ gan, tăng cường cơ bắp, hạ huyết áp, an thần, trị mất ngủ, hạn chế sự phát triển của tế bào ung thư…
Táo là một loài cây thân gỗ nhỏ, có thể cao trên 10m với các lá xanh bóng, và đôi khi có gai. Các hoa nhỏ, màu trắng hoặc ảnh lục, quả hình trứng, khi còn non có màu xanh lục, vỏ trơn bóng, nhưng khi nó già hơn thì vỏ trở nên sẫm, khi chín có vỏ có màu đỏ. Mùa hoa tháng 4 – 5, mùa quả tháng 7 – 9.
Người ta dùng táo tàu để ăn và làm thuốc
Quả táo tàu khô có hình viên chùy, bên ngoài có màu đỏ nâu hoặc nâu tím. Trái có vết nhăn nheo rất sâu, cuối quả lõm vào, có vết tồn tại của cuống quả hoặc vết sẹo hình tròn, chất mềm mà nhẹ, bên ngoài vỏ quả mỏng, nhăn rúm, chất thịt màu nâu nhạt, có dầu dẻo, hạt quả hai đầu nhọn dài chừng 9 – 12mm, vỏ cứng, dập ra có nhân cứng màu trắng.
Theo Đông y, táo tàu vị ngọt tính ôn, vào hai kinh tỷ và vị, có tác dụng bổ tỳ, ích khí, dưỡng vị, sinh tân dịch, điều hòa doanh vệ, hóa giải các vị thuốc khác. Táo tàu cùng một số vị thuốc khác là những bài thuốc chữa bệnh rất hiệu quả.
– Trị nhiệt bệnh sau khi bị thương hàn làm khô miệng, nuốt dau, thích ngủ: Đại táo 10 quả, ô mai 10 quả, nghiền nát, trộn với mật làm thành viên to bằng hạt hạnh nhân, dùng để ngậm.
– Đau tim đột ngột: Ô mai 1 quả, táo tàu 2 quả, hạnh nhân 7 quả, tán nhỏ. Nam giới uống với rượu, nữ uống với giấm.
– Tiểu cầu máu giảm: Hồng táo 120g, vỏ nhân lạc ông, sắc đặc uống ngày 3 lần.
– Trẻ em cam tẩu mã: Đại táo 1 quả, hoàng bá 6g, hai vị đốt thành than, tán nhỏ, sát vào răng.
– Mẩn ngứa ở trẻ em: Hồng táo (vừa đủ dùng, bỏ hạt), phèn chua sấy khô rồi tán thành bột, đắp lên chỗ mẫn ngứa.
– Dị ứng da: Táo tàu 10 quả, ăn liên tục, ngày 3 lần.
– Phù nề toàn thân: Hồng táo 1.000g, Đại kích 500g, đồ nước ninh 1 ngày đêm. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 15g.
– Viêm gan vàng da: Táo tàu 200g, nhân trần 60g, tiêu sơn chi 30g, sắc uống ngày 2 lần (sáng, chiều).
– Ra mồ hôi trộm: Táo tàu, ô mai, rễ ma hoàng (mỗi loại 10g), sắc uống ngày 2 lần.
– Trĩ chảy máu: Hồng táo 200g, đường đỏ 60g, hòa nước uống, dùng trong nửa tháng.
– Trị tiêu chảy lâu ngày, bụng đầy, hư hàn: Phá cố chỉ, nhục đậu khấu… mỗi thứ 12g, mộc hương 6g, tán bột, trộn với táo nhục làm thành viên, ngày uống 3 lần, mỗi lần 12g. Uống với nước gừng.
Lưu ý những người đau răng, đờm, nhiệt, đầy bụng không nên dùng.